از ماده شیع به معنای مشایعت، پیروزی و شجاعت است (گردآوری : انجمن ناجی)همچنین بر پیروان و یاران اطلاق می شود چنان که غالباً بریاران و پیروان حضرت علی ((علیه السلام)) اطلاق می گردد.
ابن خلدون می گوید ( بدان که شیعه در لغت عبارت است از یاران و پیروان؛ و در عرف فقها و متکلمان گذشته و حال، به پیروان حضرت علی ((علیه السلام)) و فرزندانش اطلاق می شود.
در قرآن نیز در موارد فراوانی، شیعه به معنای پیروان و یاران آمده است از جمله ((اِنّ من شیعَتِهِ لَابراهیم))۲(از پیروان او (نوح) ابراهیم می باشد).
شیعه در منابع شیعی، بیش از یک معنا و مفهوم ندارد و آن اعتقاد به جانشینی حضرت علی ((علیه السلام)) و یازده فرزند اوست که بعد از درگذشت پیامبر(ص) تا غیبت صغری، هیچ تغییری در آن رخ نداده است (گردآوری : انجمن ناجی) همان طور که شیعیان در نیمه دوم قرن سوم هجری به تمام دوازده امام باور داشتند، نخستین شیعیان از صحابیان پیامبر اکرم ((صلی الله علیه وآل وسلم)) بودند نیز به این امر معتقد بودند.
در عرف رجال نویسان شیعه، تنها بر شیعیان دوازده امامی عنوان شیعه اطلاق می شود و در زبان فقها گاهی از آنها به اصحابنا یا اصحابنا الامامیه تعبیر می شود. و از کسانی که به فرقه های باطل گرایش یافته و از مسیر تشیّع منحرف شده بودند با عناوینی چون فطحی، واقفی، ناووسی و... تعبیر شده است و اگر نامی از آنان از انان در کتاب های رجالی شیعه آورده می شود، به دلیل روایاتی است که قبل از انحراف شان نقل کرده اند؛ چنان که نام تعدادی از راویان اهل سنت که روایاتی از ائمه اطهار (علیهم السلام) نقل کرده اند؛ در این کتابها آمده است (گردآوری : انجمن ناجی)
اما دانشمندان و رجال نویسان اهل سنت، شیعه را به معنایی گسترده تر از این بکار برده اند و به تمام فرقه هایی که از پیکره شیعه منشعب شده اند و حتی غلات نیز اطلاق کرده اند.افزون بر آن محبان و دوستداران اهل بیت ((علیهم السلام)) پیامبر نیز شیعه می گفتند. در حالی که برخی از آنان، هیچ گونه اعتقادی به عصمت و امامت اهل بیت ((علیهم السلام)) نداشتند، مثل سفیان ثوری که از مفتیان عراق بود و برمبنای اهل سنت فتوا می داد و ابن قتیفه او را در زمره شیعه آورده است (گردآوری : انجمن ناجی)ابن ندیم درباره شافعی که یکی از فقهای چهارگانه اهل سنت است، می گوید: ((شافعی تشیّع شدیدی داشت ))۳ البته در قرن دوم و سوم هجری بعد از شیعبیان امامی، بیشترین تعداد شیعه را زیدیان تشکیل می دادند. آنها بیشتر به معنای سیاسی، شیعه بودند، تامعنای اعتقادی، زیرا از لحاظ فقهی از فقه جعفری پیروی نمی کردند بلکه پیرو فقه حنفی بودند.
از نظر اصول اعتقادی نیز به نقل از شهرستانی: (( زید مدتی شاگردی واصل بن عطا،بنیان گذار مذهب معتزله را کرده و اصول مذهب را از او فرا گرفته است (گردآوری : انجمن ناجی)))از این رو زیدیان در اصول معتزلی هستند. بدین سبب امامت مفضول را با وجود افضل جایز می شمارند و از شیخین بدگویی نمی کنند.۴ و از نظر اصول اعتقادی به اهل سنت نزدیکترند.بدین ترتیب زیدیان، فقط از لحاظ سیاسی شیعه به شمار می آیند هر چند معتقد به تقدم اولاد فاطمه ((علیها السلام)) نیز بودند.