شب یلدا یا شب چلّه بلندترین شب سال در نیمکره شمالی زمین است (گردآوری : انجمن ناجی) این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) اطلاق میشود.
ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن میگیرند. این شب در نیمکره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر میشود. مراسم شب یلدا (شب چله) از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده میشد.
What Warp or Yalda night is the night2 شب یلدا یا شب چله چه شبی است؟
یلدا؛ شب نشینی خانوادگی تاریخی
واژه «یلدا» به معنای «زایش زادروز» و تولد است (گردآوری : انجمن ناجی) ایرانیان باستان با این باور که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر میشوند و تابش نور ایزدی افزونی مییابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید میخواندند و برای آن جشن بزرگی برپا میکردند و از این رو به دهمین ماه سال دی (دی در دین زرتشتی به معنی دادار و آفریننده) میگفتند که ماه تولد خورشید بود.
یلدا و جشنهایی که در این شب برگزار میشود، یک سنت باستانی است (گردآوری : انجمن ناجی) مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل میداد و در طول سال با سپری شدن فصلها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیتهای خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.
آنان ملاحظه میکردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند میشود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر میتوانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکشاند.
مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی – هند و اروپایی، دریافتند که کوتاهترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شبها کوتاهتر میشوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید نامیده و آنرا آغاز سال قرار دادند.
بدینسان در دوران کهن فرهنگ اوستایی، سال با فصل سرد شروع میشد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ» یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده میکند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است (گردآوری : انجمن ناجی)
What Warp or Yalda night is the night4 شب یلدا یا شب چله چه شبی است؟
در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی، ص ۲۵۵، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شدهاست و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است (گردآوری : انجمن ناجی) در برهان قاطع ذیل واژه «یلدا» چنین آمده است:
«یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدی و آخر قوس باشد و آن درازترین شبهاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل میکند و گویند آن شب به غایت شوم و نامبارک میباشد و بعضی گفتهاند شب یلدا یازدهم جدی است».
سفره شب یلدا، «میَزد» Myazd نام داشت و شامل میوههای تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، «لُرک» Lork که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید برگزار میشد.
روز پس از شب یلدا (یکم دی ماه) را خورروز (روز خورشید) و دی گان؛ میخواندند و به استراحت میپرداختند و تعطیل عمومی بود.
فردوسی به استناد منابع خود، یلدا و خور روز، را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران (کیانیان که از سیستان پارس برخاسته بودند) نسبت داده و در این زمینه از جمله گفته است:
که ما را ز دین بهی ننگ نیست به گیتی، به از دین هوشنگ نیست
همه راه داد است و آیین مهر نظر کردن اندر شمار سپهر
What Warp or Yalda night is the night3 شب یلدا یا شب چله چه شبی است؟
شب چله:
چهل روز از زمستان که آغاز آن برابر است با اول جَدی و هفتم دی ماه جلالی و بیست و دوم دسامبر فرنگی، و پایانش برابر است با شانزدهم بهمن ماه جلالی و سی ام ژانویه فرنگی که به آن چله بزرگ زمستان گویند.
در ایران مرکزی چله بزرگ زمستان از آغاز زمستان که برابر است با آغاز دی ماه شروع می شود و مدت آن چهل روز است (گردآوری : انجمن ناجی) و چله کوچک زمستان از شب دهم بهمن ماه تا پایان بهمن ماه که مدت آن بیست روز است (گردآوری : انجمن ناجی)
چله بزرگ:
چهل روز از موسم زمستان که آغاز آن مطابق اول جَدی و هفتم دی ماه جلالی و بیست و دوم دسامبر فرانسوی و پایانش شانزدهم بهمن ماه جلالی و سی ام ژانویه فرانسوی است (گردآوری : انجمن ناجی)
چله کوچک:
بیست روز از فصل زمستان که آغاز آن از هفدهم بهمن ماه جلالی شروع می شود و در پنجم اسفند ماه پایان می یابد. چله زمستان همان چله بزرگ است و گاه در تداول عامه کنایه از سرمای سخت باشد: چله زمستون.
شب یلدا یا شب چلّه یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است (گردآوری : انجمن ناجی)
در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیمکرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته میشود. یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته میشود. خانوادههای ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوهها و رایجتر از همه هندوانه را مهیا و دور هم صرف میکنند. پس از صرف تناولات، قصهگویی پیرترها برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فالگیری با دیوان حافظ رایج است (گردآوری : انجمن ناجی) در لرستان به شب یَلدا (چله)، «شو اول قاره»(قاهاره) میگویند.
ریشه نام و دیگر واژهها«یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای «زایش» و «تولد» است (گردآوری : انجمن ناجی)ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانستهاست (گردآوری : انجمن ناجی)[۵] در آثارالباقیه بیرونی، ص ۲۵۵، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شدهاست و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است (گردآوری : انجمن ناجی)چلّه، دو موقعیت گاهشمارانه در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است (گردآوری : انجمن ناجی) واژه چلّه برگرفته از چهل (معین، ذیل واژه) و مخفف «چهله» و صرفاً نشاندهنده گذشت یک دوره زمانی معین (و نه الزاماً چهل روزه) است (گردآوری : انجمن ناجی)
شب یلدای امسال سه شنبه 30 آذر 1395 هجری شمسی
مصادف با Tuesday 20 December 2016 میلادی
و برابر با الثلاثاء 20 ربیع الأول 1438 هجری قمری می باشد.
yalda night شب یلدای سال 95 چه روزی است ؟
پیشینه شب یلدا :
چله و جشنهایی که در این شب برگزار میشود، یک سنت باستانی است (گردآوری : انجمن ناجی) مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل میداد و در طول سال با سپری شدن فصلها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیتهای خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.آنان ملاحظه میکردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند میشود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر میتوانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکشاند.
مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی – هند و اروپایی، دریافتند که کوتاهترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شبها کوتاهتر میشوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید (مهر) نامیده و آنرا آغاز سال قرار دادند کریسمس مسیحیان نیز ریشه در همین اعتقاد دارد{مدرک}در دوران کهن فرهنگ اوستایی، سال با فصل سرد شروع میشد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ» یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده میکند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است (گردآوری : انجمن ناجی)
در برهان قاطع ذیل واژه «یلدا» چنین آمده است: یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدی و آخر قوس باشد و آن درازترین شبهاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل میکند و گویند آن شب بهغایت شوم و نامبارک میباشد و بعضی گفتهاند شب یلدا یازدهم جدی است (گردآوری : انجمن ناجی)تاریکی نماینده اهریمن بود و چون در طولانیترین شب سال، تاریکی اهریمنی بیشتر میپاید، این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا میرسید، آتش میافروختند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیطانی نابود شده و بگریزند، مردم گرد هم جمع شده و شب را با خوردن، نوشیدن، شادی و پایکوبی و گفتگو به سر میآوردند و خوانی ویژه میگستردند، هرآنچه میوه تازه فصل که نگاهداری شده بود و میوههای خشک در سفره مینهادند. سفره شب یلدا، «میَزد» Myazd نام داشت و شامل میوههای تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، «لُرک» Lork که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید برگزار میشد. در آیینهای ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی میگستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآوردهها و فراوردههای خوردنی فصل و خوراکهای گوناگون، خوراک مقدس مانند «میزد» نیز نهاده میشد. http://najiforum.ir/forum-159.html
شب یلدا شبی است که معمولا به نقل داستان و خواندن حافظ می گذرد، به همین بهانه سایت آسمونی در این مقاله چند داستان زیبا در مورد شب یلدا برای شما خوبان تهیه کرده است که از شما همراهان عزیزمان دعوت می کنیم تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
میوه شب یلدا
شب سردی بود …. پیرزن بیرون میوه فروشی زل زده بود به مردمی که میوه میخریدن … شاگرد میوه فروش تند تند پاکت های میوه رو توی ماشین مشتری ها میذاشت و انعام میگرفت … پیرزن باخودش فکر میکرد چی میشد اونم میتونست میوه بخره ببره خونه … رفت نزدیک تر …
چشمش افتاد به جعبه چوبی بیرون مغازه که میوه های خراب و گندیده داخلش بود … با خودش گفت چه خوبه سالم ترهاشو ببره خونه … میتونست قسمت های خراب میوه ها رو جدا کنه وبقیه رو بده به بچه هاش … هم اسراف نمیشد هم بچه هاش شاد میشدن … برق خوشحالی توی چشماش دوید ..دیگه سردش نبود !
پیرزن رفت جلو نشست پای جعبه میوه …. تا دستش رو برد داخل جعبه شاگرد میوه فروش گفت : دست نزن نِنه ! وَخه برو دُنبال کارت ! پیرزن زود بلند شد …خجالت کشید ! چند تا از مشتریها نگاهش کردند ! صورتش رو قرص گرفت … دوباره سردش شد ! راهش رو کشید رفت … چند قدم دور شده بود که یه خانمی صداش زد : مادر جان …مادر جان !
پیرزن ایستاد … برگشت و به زن نگاه کرد ! زن مانتویی لبخندی زد و بهش گفت اینارو برای شما گرفتم ! سه تا پلاستیک دستش بود پر از میوه … موز و پرتغال و انار ….پیرزن گفت : دستِت دَرد نِکُنه نِنه….. مُو مُستَحق نیستُم ! زن گفت : اما من مستحقم مادر من … مستحق دعای خیر …اگه اینارو نگیری دلمو شکستی ! جون بچه هات بگیر !
زن منتظر جواب پیرزن نموند … میوه هارو داد دست پیرزن و سریع دور شد … پیرزن هنوز ایستاده بود و رفتن زن رو نگاه میکرد … قطره اشکی که تو چشمش جمع شده بود غلتید روی صورتش … دوباره گرمش شده بود … با صدای لرزانی گفت : پیر شی ننه …. پیر شی ! الهی خیر بیبینی ای شب چله مادر
yalda short story4 داستانی در مورد شب یلدابله دوستان ، شب یلدا همه دور هم در طولانی ترین شب سال سرگرم خوردن آجیل
و میوه و گرم گفتگوی های خودمون هستیم ، و دوست داریم که این شب تموم نشه !
آیا تا به حال فکر کردید کسانی هستن که توی این سرما بدون خونه و سرپناه با شکم گرسنه
از خدا میخواد این شب سرد هرچه زودتر تموم بشه . . . ؟
قصه شب یلدایی
بابا گفت: «چه بوی خوبی!» دستهایش مثل رختآویزی که از هرجایش لباسی آویزان است، پر از نایلون میوه و خوراکی بود. من دویدم و دوتا از نایلونها را گرفتم و گفتم: «مامان عود سوزونده!»
مامان داشت تاقچهها را دستمال میکشید. رو به بابا خندید: «خدا بیامرز حتی وقتی نیست خونهاش مثل دستهی گله! برق میزنه از تمیزی!»
yalda short story5 داستانی در مورد شب یلداشب یلدا بود. قرار بود مثل هرسال همه جمع شوند خانهی مادربزرگ. این اولین شب یلدای بعد از رفتنش بود و به قول بابا نباید چراغ خانهاش خاموش میماند.
روی کرسی، پر شده بود از خوراکیهای رنگارنگ. قبلاز اینکه باقی مهمانها بیایند، بابا کرسی را روبهراه کرده بود و من و مامان همه چیز را چیده بودیم روی آن. مثل هرسال. اما این شب یلدا، مثل دیگر شب یلداها نبود. هرکس از راه میرسید، همین را میگفت. همهچیز را میشد خرید و روبهراه کرد الّا مادربزرگ را. فکر کردم امسال دیگر از قصه خبری نیست. حتماً این فکر توی سر نازنین و حامد و سارا هم وول میخورد که آنقدر آرام و ساکت نشسته بودند زیر کرسی و به در و دیوار خانه نگاه میکردند.
کمی بعد همه داشتند از خوراکیهای شب یلدا میخوردند، از خاطرههایشان در خانهی مادربزرگ حرف میزدند و میخندیدند. دلم نمیخواست همهچیز مثل همیشه باشد. دلم میخواست دربارهی مادربزرگ حرف بزنیم. دربارهی شیرینیهایی که خودش برای شب یلدا میپخت. دربارهی تخمهها و بادامهایی که خودش بو میداد. کنجد و شاهدانههایش. دربارهی لواشکهایش که مثل قصههایش توی دهانم آب میشد و مزهیترش و شیرینش هنوز زیر زبانم بود. دربارهی قصههایش. زیرچشمی به حامد نگاه کردم. حالا دیگر داشت به زورِ دندانهایش یک پستهی دهان بسته را مجبور میکرد که بخندد.
سارا و نازنین هم داشتند توی گوش هم پچ پچ میکردند. فکر کردم اگر مادر بزرگ بود الان همه کنار هم نشسته بودیم و به صورت گرد و عینک گردترش نگاه میکردیم تا او هی برایمان قصه بگوید و ما هی خسته نشویم و او هی قصهاش را مثل بافتنیِ توی دستش درازتر کند.
در همین فکرها بودم که مادر گفت: «کجایی علی؟ هندوانهات را بخور!» و بعد یک کاسهی کوچک انار ریخت و گذاشت جلوی من! دست کشید روی سرم و گفت: «اگر مادربزرگ بدونه که اینقدر غصهی نبودنش رو میخوری حتماً ناراحت میشه.»
الکی خندیدم: «نه ناراحت نیستم.»
گفت: «پس بخور دیگه!» http://najiforum.ir/thread-25043.html yalda short story3 داستانی در مورد شب یلدانگاه کردم به سرخی هندوانه. تکهای از آن را توی دهانم گذاشتم. چه شیرین بود! یک تکهی دیگر… زبانم به چیز نرمی خورد. یک چیز نرم و چسبناک. خجالت میکشیدم توی جمع، آن را از دهانم بیرون بیاورم. یکدفعه از دهانم بیرون پرید: «یکی بود یکی نبود، روزی از روزها در یک شهر کوچک و دور، مادر بزرگی بود که چهارتا نوه داشت. نوههایی قشنگتر از دختران ننه دریا و لطیفتر از گلبرگهای گل کاغذی! مادربزرگ همیشه فکر میکرد اگر قرار باشد روزی بمیرد، میتواند از همهچیز دل بکند الّا از نوه هاش!»
اینها را من گفته بودم. همه ساکت بودند و هاجوواج نگاهم میکردند. عموقاسم از تعجب هنوز قندِ چایش لای لبهایش بود!
یکدفعه پستهی زیر دندانهای حامد تق شکست و گفت: «بالاخره یکروز خدا رو به مادر بزرگ کرد که: هی بیبیگل خانم، وقتش رسیده که از هرچه داری و نداری دل بکنی و برگردی پیش ما. انگار اصلاً فراموش کردی یهروزی همسایهی ما بودی! مادر بزرگ گفت: وای خدا جون! مگه میشه شما رو فراموش کرد… خیلی هم دلم تنگ شده برات. اما تو فکر این نوه هام. اینا عادت کردن هر شب یلدا یه قصهی قشنگ براشون بگم. تو فکرم، من که نباشم اینا چیکار کنن. شب یلدای بیقصه، شب یلدا نیست. کوتاه و پر از غصه است (گردآوری : انجمن ناجی)»
حامد ساکت شد. همه بههم نگاه میکردند. زنعمو دست کشید به پیشانی حامد و رو به چشمهای نگران عمو گفت: «نه، تب نداره…»
هنوز حرفش تمام نشده بود که نازنین پقی خندید. باز یک قاشق انار ریخت توی دهانش و باز خندید. سارا یواشکی پرسید: «به چی میخندی؟»
نازنین قاطی خندهاش با صدای بلند جواب داد که به قصه! آخه باقی قصه لابهلای دونههای انار منه:« خدا لبخند زد و زیر چشمی به مادربزرگ نگاه کرد: پس که اینطور بیبیگل خانم. نگران قصهی شب یلدای نوههاتی! تو بیا، من قول میدم یه کاری برات بکنم. مادربزرگ چارقد گلدارش رو مرتب کرد و گفت که جسارت نباشه خدا جون، اما مثلاً چه کاری؟ آخه میگن مردهها دستشون از این دنیا کوتاهه!»
عمه آرام زد به گونهاش. سرش را برد دم گوش مادرم: «خدا مرگم بده! این بچه این حرفهای بزرگونه رو از کجا یاد گرفته؟ یعنی داره هذیون میگه زنداداش؟»
مادرم گفت: «نه انگار دارن قصه میگن…»
سارا لیسی به لواشکش زد. مزهی ترش و شیرین لواشک را قورت داده و نداده با صدای جیغجیغیاش حرف نازنین را ادامه داد: «خدا فکری کرد و آرام گفت: غصه نخور همسایه! اگه من خدام میدونم چیکار کنم. مادر بزرگ بسم اللهی گفت و چمدونش رو بست و راه افتاد…. شب یلدا که شد، از اون بالاها دید که همهی نوههاش جمع شدن توی خونهاش و دلشون قصه میخواد. آه کشید. آهی از ته دل. خدا پرسید: چرا آه میکشی؟ من قول دادم، سر قولم هم هستم. به اون پایین نگاه کن. مادربزرگ اشک هایش را پاک کرد تا بهتر ببیند. باورش نمیشد. قصهی قشنگی که برای این شب یلدا بافته بود، حالا تکهتکه شده بود. یک قاچِ قصهاش رفته بود توی گلِ هندوانه، چند تا دانهاش لابهلای دانههای انار، قاطی مزهی ترش و شیرین لواشک. تکهای قصه هم قایم شده بود توی پستهی سر بسته! مادر بزرگ بلندبلند خندید و با خودش گفت که این نوههام چه قصهگوهایی شدن و من نمیدونستم!»
yalda short story1 داستانی در مورد شب یلداحالا دیگر همه حسابی گوششان به قصه بود. وقتی چهارتایی خواندیم:
«قصهی ما به سر رسید
کلاغه به خونش نرسید
بالا رفتیم ماست بود
پایین آمدیم دوغ بود
قصهی ما راست بود.»
همهی بزرگترها باهم گفتند: «تموم شد؟!» ما بههم نگاهی کردیم و خندیدیم. من جواب دادم: «بله دیگه، هر قصهای پایانی داره! به قول مادر بزرگ، تا شب یلدای دیگه و قصهای دیگه!» http://najiforum.ir/thread-25043.html